- تاريخچه قاچاق انسان و بررسي عوامل آن
قاچاق انسان يكي از پديدههاي خطرناك است. در جهان كنوني تمامي دولتها در سطح جهان كم و بيش درگير اين پديده شوم و هراس انگيز شدهاند.قاچاق انسان به سه منظور اصلي صورت ميگيرد: 1- قاچاق زنان و كودكان : عمدتاً به منظور سوء استفادههاي جنسي 2- قاچاق مهاجران: كه عمدتاً با اسناد هويت و اسناد گذر جعلي و به صورت غير مجاز افراد از مرزهاي كشوري به كشور ديگر عبور داده ميشوند. 3- قاچاق اعضاء و جوارح انسان
قاچاق انسان طبق آمارها و گزارشهاي منتشره از سوي مراجع دولتي و غير دولتي روند رو به رشد زيادي داشته است. اين روند تمامي دولتها و حتي سازمانهاي بينالمللي را به فكر اين پديده و در جهت مقابله و مبارزه با آن وا داشته است. قاچاق انسان معضلي است كه هيچ كشوري نميتواند ادعا كند كه كاملاً از آثار شوم آن در امان مانده است. گسترش قاچاق انسان از جهات مختلف، امنيت جامعه جهاني را تهديد كرده است و حتي در مواردي كه بزه ديده نيز رضايت دارد، مخالف كرامت انساني است.[1]
به همين لحاظ و با توجه به جنبههاي جهاني و بينالمللي اين معضل شناخت دقيق اين جرم از هر جهت، اقدامات انجام گرفته از سوي مجامع بينالمللي و كشورهاي درگير اين موضوع و برنامه هاي در دست اقدام آنها در سطح منطقه و جهان به منظور برنامهريزي دقيق در اين خصوص امري ضروري است. جهاني شدن اقتصاد، تحت تاثير فنآوريهاي جديد اطلاعات و ارتباطات و عوامل سياسي سبب شده است كه فرايند و سرنوشت توليد، توزيع، حمل و نقل و مصرف كالا و خدمات در نظام اقتصادي كشورها تا اندازه زيادي – البته با آهنگي متفاوت، بر حسب كشورها – در تعامل و مرتبط با يكديگر متحول شوند. يكي از چالشهاي جامعه جهاني، بينالمللي شدن و به ويژه سازمان يافتگي بزهكاري است به همين دليل كوفي عنان ، دبير كل پيشين سازمان ملل متحد، تهديدات قرن بيست و يكم را نه در جنگ همسايگان بلكه بيماري و جرم سازمان يافته ميداند. به دليل جهاني شدن و پيشرفتهاي صنعتي و علمي و رشد روزافزون شهرسازي و ايجاد خدماتي در امور ارتباطات و حمل و نقل سبب شده است كه كشورها به ويژه از نيمه دوم سده بيستم به اين سوء با افزايش جرايم و ظهور اشكال بزهكاري مواجه شوند. [2]
اين جرايم سازمان يافته به دليل تاثيراتي كه بر امنيت اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و سياسي جوامع دارد از چند دهه پيش مورد توجه كشورهاي مختلف در قالب سازمانهاي بينالمللي و منطقهاي قرار گرفته است و قاچاق انسان به عنوان يكي از اين جرايم ، در چند دهه اخير رشد قابل توجهي در بين ساير جنايات سازمان يافته داشته است. به رغم تمامي تلاشهاي صورت گرفته در سطح ملي و بينالمللي براي مقابله و مبارزه با اين پديده مجرمانه، متاسفانه به دليل سود سرشار در اشكال مختلف قاچاق انسان [3]نه تنها اين مشكل ريشه كن نشده است بلكه روز به روز ابعاد گستردهتر و اشكالنويني به خود ميگيرد.
در اين راستا سازمان ملل متحد در انجام وظيفه ذاتي خود كه تامين صلح و امنيت جهاني است و با هدف گسترش همكاري بينالمللي جهت كنترل، سركوب يا حتي پيشگيري از اين جرايم، در تاريخ 15 نوامبر 2000 طي قطعنامه شماره 25/55، كنوانسيون سازمان ملل متحد براي مبارزه با جنايات سازمان يافته فراملي (كنواسيون پالرمو)[4] و دو پروتكل ضميمه آن، يعني پروتكل پيشگيري سركوب و مجازات قاچاق انسان بويژه زنان و كودكان (پروتكل قاچاق انسان)[5] و پروتكل مقابله با قاچاق مهاجران را تصويب كرده است.[6] مشاركت بيش از يكصد دولت در مذاكرات مربوط به كنوانسيونها و شتاب بيسابقه آنها براي تصويب، انعكاس اين واقعيت بوده است كه جامعه جهاني هم، جنايات سازمان يافته فراملي را تهديدي جدي براي صلح و امنيت بينالمللي خود ميدانند.
بدينسان حقوق داخلي كشورها تحت تاثير اين مقررات بينالمللي تغييرات چشمگيري يافته است. ايران به عنوان يكي از كشورهاي درگير در امر قاچاق انسان در سالهاي اخير شاهد رشد روزافزون اين پديده بوده است. [7]
گزارش مواردي از قاچاق زنان و دختران ايراني به خارج از كشور و تشكيل پرونده هاي كيفري در مراجع مختلف قضايي، دولت را بر آن داشت تا با ارائهي لايحه قانوني مبارزه با قاچاق انسان به مجلس شوراي اسلامي ، ابزارهاي قانوني مبارزه با اين جرم را فراهم آورد كه در نتيجه تلاش دولت تصويب قانون مبارزه با قاچاق انسان مصوب سال 1383 بود. در كشور عزيزمان ايران با توجه به شرايط جغرافيايي و موقعيت اقليمي و برخي كمبودها متاسفانه پديده قاچاق انسان وجود دارد.
با ذكر اين مطالب آنچه ضروري به نظر ميرسد براي شناخت جرم قاچاق انسان بايد:
1- درك صحيح مفهوم اين جرم و تمايز آن با رفتارها و جرائم مشابه (تعاريف)
2- پيشينه تاريخي پديده قاچاق انسان و پيدايش بردگي در جهان
3- پيدايش بردگي در ايران و اسلام و مقايسه بردگي و قاچاق انسان و مقايسه بين قاچاق انسان و قاچاق مهاجران
4- عوامل قاچاق انسان را مورد بررسي قرار خواهيم داد.
1- نوبهار – رحيم – قاچاق زنان براي روسپيگري از منظر آموزههاي اسلامي با نگاه به مقررات بينالمللي و حقوق ايران – فصلنامه علمي پژوهشي مدرس – ش 47-1385-ص192تا 193
2-نجفي ابرند آبادي-علي حسين-سياست جنايي سازمان ملل متحد-مجله تحقيقات حقوقي-شماره 18-1375-ص 299
3 - براساس آمارهاي موجود قاچاق انسان بعد از قاچاق مواد مخدر و اسلحه بيشترين درآمد غير قانوني را در جهان به خود اختصاص داده است. اين صنعت سالانه حدود 5/9 ميليارد دلار براي قاچاقچيان سودآوري دارد. بنگر به :
u. s.state department , Trafficking in persons Report , 2005 .p.13.
4- اين سند در تاريخ 29 سپتامبر 2003 به اجرا در آمد و در تاريخ 25 دسامبر لازم الجرا شد. در حال حاضر 148 كشور آن را تصويب كردهاند.
5- پروتكل مبارزه با قاچاق انسان تا كنون از سوي 117 كشور امضاء شده و 28 كشور نيز آن را تصويب كردهاند.
[7] - در زمينه هشدارهاي مسئولين پليس به گسترش قاچاق انسان بنگريد به : روزنامه همشهري – شنبه-2/9/1387- ش 4705 -ص 5
هدف از اين پايان نامه تاريخچه قاچاق انسان و بررسي عوامل آن مي باشد.
پنجشنبه ۰۹ آذر ۹۶ | ۰۸:۱۴ ۲۵ بازديد